امروزه الیاف پلی استر (به صورت کوتاه و فیلامنت) بیش از پنبه و پشم در صنعت نساجی مورد استفاده قرار می‌گیرد و همانطور که نمودار زیر نشان می‌دهد همچنان تولید این الیاف و تقاضا برای آن در صنعت نساجی و پوشاک در حال افزایش است.
در نمودار زیر زنجیره ارزش در صنعت نساجی برای محصولات پلی استری مشاهده می‌شود. چنانچه مشخص است شروع زنجیره با نفت خام است که استخراج و تصفیه و سپس مواد نفتی گوناگون از آن طی فرآیند تقطیر و پالایش تولید می‌گردد. در ادامه با استفاده از دو ماده نفتی شامل یک اسید (اسید ترفتالیک) و یک الکل (اتیلن گلیکول)، اتیلن ترفتالات به دست می‌آید و با پلیمریزاسیون آن پلی اتیلن ترفتالات (PET) که یک پلی استر است تشکیل می‌شود. این پلیمر می‌تواند به شکل الیاف (بریده بریده به طول‌های کوتاه) یا بلند (فیلامنت یکسره) در بیاید.
نخ POY یا نخ نیمه آرایش یافته (Partially Oriented Yarn)، شکل اولیه نخ پلی استر است که از طریق ذوب ریسی چیپس پلی اتیلن ترفتالات (PET) تولید می‌شود و به عنوان ماده اولیه جهت تولید نخ‌هایDTY ،FDY،ATY و ITY به کار می‌رود. نخ POY بعد از فرآیند تکمیلی تکسچرایزینگ که برای نزدیک شدن خواص ظاهری آن به الیاف طبیعی روی آن انجام می‌شود، به DTY یا نخ تکسچره شده (Yarn Textured Draw) تبدیل می‌گردد. در واقع، این نخ زمانی به دست می‌آید که نخ POY به طور همزمان تابیده و کشیده گردد. در این فرآیند در نقاط مشخصی از نخ، نقطه جوش یا گیره ایجاد می‌شود و نخ مینگل تهیه می‌گردد. نخ DTY در ایران بیشتر به نام نخ‌های ترویرا شناخته می‌شود.
در این فرآیند، چیپس پلی استر در دمای بالاتر از C260⁰ ذوب می‌گردد. اکسترودر همانند چرخ گوشتی است که مناطق حرارتی در آن به دقت کنترل می‌گردد تا چیپس کاملا ذوب گردد. بعد از آن پلیمر وارد قسمت پمپ دنده‌ای می‌شود که جریان پلیمر را به دقت کنترل می‌کند. بعد از آن رشته ساز قرار دارد که جنس آن معمولا استیل ضد زنگ می‌باشد. فیلامنت پس از عبور از رشته ساز، به طور یکنواخت توسط هوای خنک، سرد می‌گردد که کنترل سرعت و حرارت و رطوبت هوای خنک کننده بسیار حائز اهمیت است. سپس فیلامنت روی غلتک برداشت و بعد از آن روی بسته‌های نخ پیچیده می‌شود. فیلامنت‌ها بعد از ریسندگی، به روغن آغشته می‌شوند که این عمل به خاطر آسانی فرآیند ریسندگی و جلوگیری از به وجود آمدن الکتریسیته ساکن می‌باشد.
خواص پلی استر
مزایا: به سادگی شسته و به سرعت خشک می‌شود و در نتیجه نگهداری آن آسان است، مقاوم در برابر نور، مقاومت در برابر چروک‌پذیری، مقاومت کششی و سایشی بالا، مقاوم در برابر میکرو ارگانیزم‌ها و حشرات
معایب: جذب رطوبت پایین، زیر دست زبر، رنگرزی سخت، توان حفظ حرارتی پایین
پلی استر اصلاح شده
پلی استرهای اصلاح شده در جهت رفع معایب مشاهده شده در آن و ایجاد خواص ویژه تولید می‌شود.
- پلی استر با رنگ‌پذیری بالا:
پلی استری است که تغییراتی در زنجیره مولکولی آن ایجاد شده تا رنگ‌پذیری و نفوذ رنگ به داخل الیاف را تقویت نماید.
- پلی استر با پرزدهی کم
با کاهش وزن مولکولی پلی‌استر پرزدهی آن را کاهش می‌دهند.
- پلی استر با سطح مقطع تغییر شکل داده شده (COOLMAX – کول مکس)
با اصلاح سطح مقطع پلی استر، شیارهایی در آن ایجاد می‌شود (سطح مقطع پروفیلی) که باعث انتقال رطوبت و تنظیم حرارت می‌شود. این ویژگی در لباس‌های ورزشی و ایجاد احساس راحتی در لباس اهمیت دارد.
- پلی استر با سطح مقطع میان تهی (حفره‌دار)
ایجاد این ویژگی باعث محبوس شدن هوا داخل الیاف پلی استر و بهبود خاصیت عایق حرارتی آن می‌گردد.
- پلی استر اشتعال ناپذیر
با تزریق مواد کندکننده قبل از ریسیدن، پلی استر اشتعال ناپذیر تولید می‌شود.
ثبت ديدگاه